خداوندا، بارالها، سپاس و ستایش نثار آستان مقدس تو باد که این همه لطف و مکرمت عنایت و این همه ذوق و لطافت مرحمت فرمودی و سعادتمند، آن‏که این همه شادابی و نشاط را وقف و حبس بر ساحتِ مقدّس تو کند تا نه به دست تباهیها و دورانهای جوراجور روزگار از بین برود و نه به تبدیل و تبدّلهای خرید و فروش و هِبه و هدیه از نثار درگاه تو دور گردد.

خداوندا شکرگزاریم؛ شکری بی‏نهایت آن‏گونه که شایسته تو باشد، بر رهبریِ مقام والای ولیّ امر مسلمین، سخنورِ دانشور و هنرورِ هنرپرورِ حضرت آیت اللّه‏ خامنه‏ای (مدّظلّه)

آدمی خصوصا در این عهد مبارک و میمون که احکام اسلامی و آداب و معارف الهی و شایستگیها و بایستگیهای معنوی نشاطی دیگر یافته و موقوفات زمان نیز از چنگال وقفخوارانِ سالهای طولانی نجاتی یافته است، از ابزار و ابداع ذوقها و لطافتها در موقوفات خُرد و کلان و وقفنامه‏های اشیاء ریز و درشت به شگفتی میافتد که به راستی چه هنرها بر آستان وقف، وقف گردیده و چه وقفها که حافظ و نگهدار هنر بوده و هست. چه هنرهایی و چه موقوفاتی!

هنرهایی که به سرپنجه هنرآفرینانِ افسونگر، گویی به افقهای بیکرانه استعدادهای مودوعه در فطرتِ هنرمند پیوسته و به سوی ابدیت جاودانه، پویا و رهسپر است و امّا این لطف و مرحمتِ شرع و شریعت اسلامی است که با عنایتی به عنوان وقف مانع از ضایع شدن و از ملک و تصرّف خاندان و شایستگان خارج شدنِ این همه امانتهای ظریفه و ارزنده شده است. و خدای می‏داند که نقش وقف، در حفظ آثار هنری و ارزنده عالم اسلامی چقدر بالا و گیرا و موثّر و کارگر بوده است.

در طی روزگاران، موقوفه بودنِ بسیاری از آثار اسلامی، سبب شده تا متدیّنان و متشرّعان، تحفّظ بر موقوفه و عمل به آن نموده و از هَدر رفتن و ضایع شدن و دادوستد نمودن و در نتیجه به دست نااهلان افتادن آن جلوگیری کنند و در قرنهای اخیر که پای اروپاییان به سرزمینهای اسلامی باز شده یکی از شایسته‏ترین عوامل نگهداری از موقوفاتِ ارزنده هنری، همین موقوفه بودن آنها بوده است و این در شرایطی است که غارتگران هنری به هر عنوان و بهانه‏ای آثار ارزنده را از کشورهای اسلامی خریده و به خارج انتقال داده‏اند. البته نمی‏گوییم که موقوفاتِ ارزنده ما به خارج نرفته ولی به زیادی غیرموقوفه‏ها نبوده است و خودِ عنوان وقف، سبب شده تا این آثار گرانبها در سرزمینهای اسلامی، بخصوص ایران عزیز و سربلند ما، محفوظ بماند.

همگان می‏دانند که دین مقدّس اسلام، دین زیبایی و هنر است. «رُژه گارودی» در کتاب خود هنر اسلام، باب اوّل آن را اسلام؛ دین زیبایی نام نهاده است. فطرت هنری در خمیره انسانها به ودیعه نهاده شده است. و به همین سبب است که آدمی به هر نوع و بهانه‏ای این فطرت الهی را به جلوه درآورده و در همه جا محقق می‏سازد، بویژه هنرمند مسلمان، می‏کوشد که حتّی در سطح زندگی معمولی خود نیز این زیبایی و زیباسازی را به ظهور و بروز برساند و رابطه‏ای هنری، بین اشیاء ایجاد نموده و آثار هنری خود را با شعر و امضاء و لطائف خود زینت ببخشد و برای قدردانی از ارزش این آثار است که اقدام به وقف آنها می‏نماید تا به دست نااهلان و نابخردان نیفتد.

تعالیم و معارف تشیّع، آمیخته با یک دنیا جمال و کمال و دریا دریا، ذوق و لطافت و عطوفت است و خلق و خوی ما ایرانیان نیز چنین است. گذشتگان ما هنر و هنرنمایی و زیبایی و زیباسازی را در همه شئون زندگی و اشیاء و آثار پیرامون خود به جلوه درآورده‏اند.

آنها این ظرافت و لطافت را حتّی در وقفها و وقفنامه‏ها نیز مراعات کرده‏اند. در این جا بد نیست نگاهی گذرا به یک مطلب شیرین بنماییم که پیش از این نیز اشاره‏ای بدان رفت و آن عبارت است از موقوفه و خط.

اگر در نقش بشقاب سفالینی که در کمال ظرافت و نازکی، بالعاب چشمگیر و چشمنواز درست کرده‏اند می‏خوانیم که بَرکةٌ لِصاحِبه (برکت برای صاحبش) یا در بشقابهای سفالین قرن سوّم نیشابور چنین می‏خوانیم: بَرَکَةٌ وَیُمْنٌ وَ سُرورٌ لِصاحِبِه، این بدان جهت بوده

است تا زیبایی ظاهریِ بشقاب و جام را با معنویّتی مذهبی و توجّهی به واهب النّعم و مُعطی العطایا توأم سازند. آنان در نصب «سنگابهای وقفی» تنها به نهادن آن در دالان مسجد یا حسینیّه یا چهار سوها اکتفا نمی‏کردند، بلکه سبب وقف آنها را هم ذکر می‏کردند تا تشنگان و آشامندگان، هم سیراب شوند و هم به یاد عطش حضرت سیّدالشّهداء بیفتند مثل: آبی بنوش و لعنت حق بریزید کن. یا:

از آب هم مضایقه کردند کوفیان

خوش داشتند حرمت مهمان کربلا