حمله ناو آمریکایی "وینسنس" در 12 تیر 1367 به هواپیمای ایرباس جمهوری اسلامی ایران که منجر به شهادت 290 سرنشین این هواپیمای مسافربری از جمله 66 کودک زیر 12 سال شد، برای همیشه درحافظه تاریخی ملت ایران و همه ملتهای آزاده جهان باقی خواهد ماند.
هواپیمای ایرباس 300 متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که از تهران عازم دبی بود (تهران - بندرعباس - دبی) در فرودگاه بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیشبینی شده قرار بود این هواپیما با شماره پرواز 655 با 290 سرنشین در ساعت 10 صبح به مقصد دبی پرواز کند.
این هواپیما با 15دقیقه تأخیر در ساعت 10:05 روز 12 تیر سال 1367 از برج مراقبت فرودگاه بندرعباس تقاضای پرواز کرد، مدت پرواز تا دوبی 30 دقیقه و حداکثر 14 هزار پا تعیین شده بود ولی این پرواز هرگز به مقصد نرسید..........
در ساعت 10:17 دقیقه، هواپیمای ایرباس 300 به پرواز درآمد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوجگیری تا ارتفاع 12 هزارپایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راههای هوایی ایران و امارات تماس داشت.
چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس 300 به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام "مولبیت"، خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به 14 هزارپایی صعود کند.
خلبان ایرباس ایرانی نمیدانست که ناخدا "ویل راجرز" فرمانده ناو آمریکایی وینسنس ساعت 10:22 فرمان آتش را به سوی پرواز 655 ایرانی صادر کرده است ودقایقی بعد با صدور فرمان هواپیمای ایرباس از صفحه رادارهای زمینی محو میشود.
با مفقود شدن هواپیمای ایرانی برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز 655 شد ولی آنها نیز اظهار بیاطلاعی کردند.
ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد.
با شناسایی دقیق محل سقوط هواپیمای مسافربری، چرخبالها و شناورهای ایران به موقعیت 26و42 عرض شمالی و56 درجه و3 دقیقه طول شرقی منتقل شدند.
پس از این واقعه، مقامات آمریکایی که همواره مدعی دفاع از حقوق بشرند، اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف 14 جمهوری اسلامی ایران را هدف قراردادهاند! با روشن شدن نوع هواپیما، آمریکاییها ادعا کردند که در این مورد مرتکب اشتباه شدهاند. شواهد بعدی، بیاساسی ادعای آمریکاییها را کاملا به اثبات رساند.
سپس مقامات نظامی آمریکا در ادعای بیاساس دیگری مدعی شدند هواپیمای ایرباس در خارج از دالان هوایی پرواز میکرده است.
کاپیتان "کارلسون"، فرمانده سابق ناو "سایدز" در این مورد معتقد است که "ایرباس ایرانی علاوه بر علائمی که مبنی بر غیرنظامی بودن خود میفرستاده، با سرعتی کم در حال اوج گرفتن بود و حتی اگر در چنین شرایطی نیز آن را به عنوان یک جت اف 14 شناسایی میکردند باز من تردید دارم که یک هواپیمای اف 14 میتوانست تهدید سطحی را متوجه ناو وینسنس یا سایدز یا هر شناور دیگری کند." وی گفت: "اپراتورهای رادار ناو هواپیمابر فورستال نیز هواپیمای ایرانی را به عنوان یک هواپیمای مسافری شناسایی کردند."
جتهای جنگنده اف 14 مستقر بر روی ناو فورستال میتوانستند در صورتی که کاپیتان راجرز درخواست میکرد، با شناسایی چشمی هواپیمای ایرانی از فاصله نزدیک از غیرنظامی بودن آن اطمینان حاصل کنند، ولی زمان برای این کار هم سپری شد.
در راستای رد ادعای مقامات آمریکایی که خدمه ناو وینسنس به اشتباه هواپیمای ایرباس 300 را جنگنده اف 14 تصور کردهاند نیز تعدادی از مقامات آمریکایی که دستاندرکار مسائل صنعتی و نظامی بودند پرسیدند که چگونه هواپیمای اف-14 میتواند خطری برای ناو "یو اس اس وینسنس" (USS Vincennes) تلقی شود؟
سیستم "ایجیز" قادر به دفاع از ناوگانهای دریایی به عنوان سپر دفاعی است و میتواند همزمان چند هدف را کشف و رهگیری کند و پیشرفتهترین سیستم راداری، برای اکتشاف و رهگیری، در تمام جهان محسوب میشود به نحوی که برخی از کارشناسان نظامی آن را متعلق به جنگ جهانی سوم میدانند.
با این حال این سوال مطرح است که چگونه مدرنترین سیستم راداری جهان قادر به تشخیص یک هواپیمای ایرباس از اف - 14 نبوده است.
هواپیمای مسافربری ایرباس از نظر حجم، شکل، اندازه و توانایی پرواز کاملاً با هواپیمای اف ـ 14 متفاوت است.
از طرفی با توجه به ارتباط کلامی و ارتباط ناوبری هر هواپیمای بازرگانی و مسافربری، ناو آمریکایی میتوانست به راحتی با شنیدن مکالمات خلبان به ماهیت هواپیمای مسافربری پیببرد.
قطعات متلاشی شده هواپیما و اجساد سرنشینان آن در سطح وسیعی از آبهای سواحل جنوبی جزیره هنگام، درست در داخل آبهای ایران نیز نشان میدهد که این محل کاملا زیر مرکز دالان هوایی بینالمللی بندرعباس دوبی (آمبر56) قرار دارد و هواپیما درست در مسیر پیشبینی شده درحال پرواز بوده است.
پایگاه اینترنتی "وات ریلی هپند" با انتشار مقالهای در این خصوص درباره آنچه در داخل ناو اتفاق افتاد مینویسد: "اولین کسی که در ناو تلاش کرد هویت این هواپیما را تایید کند اندرو آندرسون افسر جز کشتی بود که پیامی الکترونیکی را برای هواپیما فرستاد در این پیام آمده بود: دوست یا دشمن معرفی کنید و در جواب شنیده شد: هواپیمای مسافری".
فاصله هواپیمای ایرباس از ناوچه رزمی وینسنس حدودا 38 کیلومتر بود. در این حال کاپیتان "راجرز" فرمانده وینسنس با احتمال وقوع یک درگیری نظامی دستور برقراری آرایش نظامی داد. در آن سو کاپیتان رضایی خلبان ایرباس وضعیت را به فرودگاه بندر عباس، "عالی" گزارش نمود. سی ثانیه بعد اولین موشک بال سمت چپ هواپیما را جدا کرده و متعاقبا موشک دیگر نیز مستقیم به قسمت دم هواپیما برخورد کرده و آنها را از جا کندند و هواپیما مستقیم به سمت دریا شیرجه رفت. هشتاد و چهار ثانیه پس از شلیک موشکها هواپیمای ایرباس ایرانی به سطح دریا برخورد نمود و منهدم شد.
چهارسال بعد روزنامه "نیویورک تایمز"، در گزارشی که حاوی چندین نکته تازه بود نوشت: "ناو وینسنس در آبهای فلات قاره ایران بوده است نه در آبهای بینالمللی و پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) در آن زمان بر این حقیقت سرپوش گذاشته است."
ازسوی دیگر، متعاقب این اقدام غیر انسانی و تجاوز آشکار ناو آمریکایی، جمهوری اسلامی ایران در روز 14 تیر 1367 طی نامهای به رئیس شورای امنیت خواستار تشکیل جلسه فوری شورا برای رسیدگی به موضوع شد.
25 تیر 1367 مطابق با 16 ژوئیه 1988 میلادی شورا تشکیل جلسه داد. از سوی جمهوری اسلامی ایران دکتر ولایتی وزیر امور خارجه وقت ایران و از جانب امریکا جرج بوش معاون وقت رئیس جمهوری در جلسه حضور داشتند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در فرازی از سخنان خود عنوان کرد: "حضور نظامی آمریکا در خلیج فارس تنها منادی مرگ و بیقانونی و شرارت بوده و جز ناامنی چیزی به ارمغان نیاورده است. عمل جنایتکارانه آمریکا در حمله به هواپیمای کشوری به هیچ وجه در قالب دفاع مشروع قابل توجیه نیست."
قطعنامه 616 شورای امنیت (1988) شورای امنیت پس ازاستماع سخنان دکتر ولایتی و جرج بوش درجلسه شماره 3831 خود در تاریخ 30 ژوئیه 1988 (29/4/1367) طرح قطعنامهای را تصویب کرد که فقط از این حادثه اظهار تاسف شده بود!
اهداف آمریکا
واقعیت اینست که سقوط هواپیمای مسافری ایران یکی دیگر و شاید شدیدترین نمونه از مراحل رویارویی آمریکا با جمهوری اسلامی بود و با توجه به حوادث مربوط به آن دوران، این اقدام با هدف تضعیف جمهوری اسلامی و یاری رساندن به رژیم صدام انجام شد.
با توجه به تجهیزات پیشرفته به کار رفته در ناو جنگی وینسنس و دلایل دیگری که به آن اشاره گردید، عمدی بودن این جنایت ثابت شد. پرونده حمله ناو آمریکایی وینسنس به هواپیمای مسافری ایرباس هرچند به علت کارشکنیهای دولت وقت آمریکا و سستی و انفعال مجامع بینالمللی با تاخیر چند ساله مواجه شد اما در نهایت با پرداخت غرامت از سوی دولت وقت آمریکا مختومه شد.
واکنش مقامات آمریکایی
برخی مقامات آمریکایی نه تنها از ابراز تاسف ظاهری در این باره خودداری کردند بلکه با موضع گیریهای غیرانسانی بر جنایت خود اصرار کردند. به نوشته پایگاه اینترتی "وات ریلی هپند" جرج بوش پدر معاون رونالد ریگان رئیسجمهور وقت آمریکا در مرداد 1367 گفت: "من هرگز از طرف آمریکا عذرخواهی نمیکنم. من اهمیتی نمیدهم که چه کاری انجام داده است. من اهمیت نمیدهم حقیقت چیست."
به نوشته این پایگاه اینترنتی تمامی پرسنل وینسنس مدال افتخار دریافت کردند. پس از این واقعه ناخدا یکم "ویلیام راجرز" فرمانده ناو وینسنس در مصاحبهای مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد: "اگر صدها بار نیز آن اتفاق رخ دهد باز هم دستور شلیک خواهم داد."
بعد از این فاجعه مقامات امریکایی برای توجیه این جنایت دلایل ضدونقیضی عنوان کردند و کوشیدند این اقدام خصمانه را یک اشتباه قلمداد کنند. اما با وجود این کوششها به علت وجود دلایل و قرائن کاملا آشکار از جمله مجهز بودن ناو جنگی وینسنس به پیشرفتهترین رادارها و رایانههای عملیاتی همچنین مشخص بودن نوع هواپیمای در حال پرواز مسلم شد که احتمال اشتباه توسط فرمانده ناو نه تنها وجود نداشته بلکه بسیاری از کارشناسان نظامی این اقدام را اقدامی کاملا تعمدی اعلام کردند.