نور چشمانمان حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی (زیده عزه ) می فرمایند :
قرآن کریم دربیش ازپنجاه آیه،وصف های نکوهیده ای را اشاره و به جهت آنها انسان را سرزنش کرده است. صفاتی مانند: بخیل[1]، ضعیف[2]، هلوع[3]، جزوع[4]، منوع[5]، عجول[6]، قتور[7]، ظلوم[8]، جهول[9]، ...، همگی به طبیعت انسان بازمیگردد و منشاء پیدایش این اوصاف رذیله، جاذبه های طبیعی انسان است،......
چنانکه منشاء صفات فضیلت، جذبه های فراطبیعی اوست. جهاد اکبر یا اوسط، صحنه نبرد میان این دو دسته صفات است و در این میان اگر جاذبه های طبیعی بر جذبه های فراطبیعی انسان، پیروز شود، صفات رذیله، ظهور می یابد، و اگر جذبه های فراطبیعی انسان بر جاذبه های طبیعی او غالب آید اوصاف فاضله پدید میشود.
عوامل مادی به منزله مبدأ قابلی و مستعدّ پدید آمدن رذایل اخلاقی است و چون این رذایل، نفسانی است و نفس ِ گرفتارِ آنها به عیب و شر، موصوف است، ریشه در ملکوت عالم ندارد و مشمول اصل جامع (و إن من شیء إلاّ عندنا خزائنه و ما ننزّله إلاّ بقدر معلوم)[10] نخواهد بود؛....
[1] ـ سوره محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)، آیه 38.
[2] ـ سوره نساء، آیه 28.
[3] ـ سوره معارج، آیه 19.
[4] ـ سوره معارج، آیه 20.
[5] ـ سوره معارج، آیه 21.
[6] ـ سوره اسراء، آیه 11.
[7] ـ سوره اسراء، آیه 100.
[8] ـ سوره احزاب، آیه 72.
[9] ـ سوره احزاب، آیه 72.
[10] ـ سوره حجر، آیه 21.